Przemoc w rodzinie to jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie na szkodę bliskiego lub zaniechanie działań koniecznych do ochrony zdrowia i życia osób najbliższych. Zjawisko to narusza podstawowe prawa człowieka, w tym prawo do życia i zdrowia oraz poszanowania godności osobistej, a władze publiczne mają obowiązek zapewnić wszystkim obywatelom równe traktowanie i poszanowanie ich praw i wolności.

Przemoc w rodzinie łamie Twoje podstawowe prawa!
Przemocy nic nie usprawiedliwia!
Przemoc to przestępstwo ścigane przez prawo!

Przemoc może przybierać różne formy:

Przemoc fizyczna – są to wszelkie działania polegające na użyciu siły i prowadzące do nieprzypadkowych urazów, zranień, stłuczeń, złamań czy zasinień. Do tej kategorii zalicza się miedzy innymi: popychanie, odpychanie, obezwładnianie, uderzanie, policzkowanie, szczypanie, kopanie, duszenie, bicie otwartą dłonią, pięścią lub różnymi przedmiotami, poparzenie, porzucenie w niebezpiecznej okolicy, straszenie bronią lub jej użyciem i inne.

Przemoc psychiczna – to umyślne działania wykorzystujące nie siłę fizyczną, lecz mechanizmy psychologiczne, powodujące zachwianie pozytywnego obrazu własnej osoby u ofiary, obniżenie u niej poczucia własnej wartości, pojawienie się stanów lękowych i nerwicowych. Przejawami tego rodzaju przemocy są: odmowa uczuć, brak zainteresowania, szacunku, nieustanna krytyka, wyśmiewanie poglądów, wyznania religijnego, żądanie posłuszeństwa, narzucanie poglądów, wmawianie choroby psychicznej, kontrola i utrudnianie kontaktów z innymi osobami, zawstydzanie, upokarzanie, wyzywanie, grożenie, ograniczanie snu, jedzenia itp.

Przemoc seksualna – polega na wymuszaniu niechcianych przez ofiarę zachowań w celu zaspokojenia potrzeb seksualnych sprawcy, dokonywane poprzez: przymuszanie do pożycia seksualnego, wymaganie na ofierze nieakceptowanych pieszczot i praktyk seksualnych, przymuszanie do seksu z osobami trzecimi, krytykę zachowań seksualnych ofiary, wymuszanie sadystycznych form pożycia seksualnego, przymuszanie do oglądania pornografii, zmuszanie do prostytucji, gwałt.

Przemoc ekonomiczna – to działania prowadzące do całkowitego finansowego uzależnienia ofiary od sprawcy, realizowane miedzy innymi w drodze niezaspokajania podstawowych materialnych potrzeb rodziny, uniemożliwianie podjęcia pracy zarobkowej, utrudnianie aktywności zawodowej, odbieranie pieniędzy, okradanie, wyliczanie wydatków, itp.

Rodzina funkcjonuje prawidłowo, gdy wszyscy jej członkowie respektują wzajemnie swoje podstawowe prawa, okazują sobie miłość i stwarzają możliwość do nieskrępowanego rozwoju. W sytuacji odwrotnej, rodzina narażona jest na kryzys.
Aby umieć rozpoznać czy rodzina rozwija się zdrowo, czy też może zaczyna się w niej dziać coś niepokojącego, trzeba być świadomym swoich podstawowych praw. Należy zawsze pamiętać iż:

• każdy człowiek ma prawo do życia w środowisku rodzinnym wolnym od przemocy,
• każdy człowiek ma prawo czuć się bezpiecznie w swoim domu,
• każdy człowiek ma prawo do szacunku i godnego traktowania,
• każdy człowiek ma prawo do swobodnego wyrażania swojego zdania i współdecydowania o sprawach dotyczących jego i jego rodziny,
• każdy człowiek ma prawo się mylić i być niedoskonałym,
• każdy człowiek ma prawo szukać pomocy, gdy jego prawa są łamane.

Jeśli Twój partner lub inny członek rodziny nie respektuje przysługujących Ci praw, jeśli w Twojej rodzinie dzieje się coś złego, jeśli dochodzi do przemocy, nie możesz pozwolić sobie na bierność. Musisz zwrócić się po pomoc do specjalistów.

Charakterystyczne cechy przemocy domowej

Przemoc domowa nie jest czynem jednorazowym i często ma długą (nawet kilkunastoletnią) historię. Przemoc domowa zwykle powtarza się wg zauważalnej prawidłowości. Cykl Przemocy składa się z trzech następujących po sobie faz:

• faza narastania napięcia – początkiem cyklu jest zwykle wyczuwalny wzrost napięcia, narastają sytuacje konfliktowe. Przyczyny mogą tkwić poza rodziną, mogą to być błahostki, drobne nieporozumienia, które powodują wzrost napięcia.
• faza ostrej przemocy- następuje wybuch agresji, sprawca z normalnego człowieka przemienia się w kata, może dokonać strasznych czynów, nie zwracając uwagi na krzywdę innych. w tej fazie najczęściej następuje interwencja, ofiary w afekcie decydują się wzywać Pomocy, złożyć skargę.
• faza miodowego miesiąca – faza skruchy i okazywania miłości, sprawca jakby na nowo uwodzi ofiarę. Sprawca zaczyna dostrzegać to co się wydarzyło. Próbuje załagodzić sytuacje, przeprasza, obiecuje poprawę, staje się uczynny i miły. Próbuje przekonać ofiarę, ze teraz będzie inaczej, że Tosię więcej nie powtórzy. Ofiary mu wierzą, bo wbrew zdrowemu rozsądkowi, w głębi serca tego właśnie pragną. Sprawca nie jest w stanie długo wytrzymać w takiej roi. Z jakiegoś powodu znowu narasta napięcie i wszystko zaczyna się od nowa.

Nic nie usprawiedliwia aktów przemocy!

• Sprawca każdego rodzaju przemocy winien być pociągnięty do odpowiedzialności karnej.
• Dla swojego bezpieczeństwa oraz bezpieczeństwa innych podejmij czynności umożliwiające pociągnięcie osoby stosującej przemoc do odpowiedzialności:
• w sytuacjach zagrożenia życia lub zdrowia powiadom Policję (997, 112) lub prokuratora; szybka reakcja umożliwi zapewnienie Tobie oraz Twoim bliskim ochrony, wszczęcie odpowiednich procedur, a także zabezpieczenie dowodów zdarzenia;
• w razie doznania obrażeń ciała zgłoś się do lekarza w celu udzielenia Ci pomocy medycznej; możesz zażądać wystawienia bezpłatnego zaświadczenia lekarskiego o przyczynach i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie;
• jeśli potrzebujesz rozmowy, bezpłatnej porady prawnej, wsparcia psychologicznego w związku z przemocą w Twojej rodzinie albo udzielenia informacji o miejscach pomocy w Twojej najbliższej okolicy, możesz zadzwonić pod numer 801-12-00-02 Ogólnopolskiego Telefonu dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” czynny przez całą dobę
• w celu uzyskania kompleksowej pomocy możesz zgłosić się do właściwej instytucji, np.
  • Ośrodka Pomocy Społecznej,
  • Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie
  • Ośrodka Interwencji Kryzysowej,
  • Ośrodka Wsparcia,
  • Specjalistycznego Ośrodka Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie (SOW),
  • Ośrodka Pomocy dla Osób Pokrzywdzonych Przestępstwem (OPOPP),
  • Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

Na przemoc należy reagować.

Brak reakcji na problem przemocy w rodzinie, jest niemym przyzwoleniem na nią i nie może mieć usprawiedliwienia w funkcjonujących
w świadomości społecznej mitach i stereotypach na temat przemocy, które pokazują fałszywy obraz tego problemu.
Przemoc domowa rzadko jest czynem jednorazowym. Znacznie częściej jest procesem o długiej, nawet kilkunastoletniej historii. Ma tendencję do powtarzania się według zauważalnej prawidłowości. Nie zatrzymana w porę przemoc nasila się z czasem, a jej agresja wzrasta.
Osoba dotknięta przemocą musi zwrócić się po pomoc do odpowiednich instytucji, zapewnić bezpieczeństwo sobie i innym członkom rodziny, stopniowo uczyć się wyzwalać z przemocy i żyć na nowo bez przemocy.
Sprawca natomiast musi poddać się oddziaływaniom korekcyjno-edukacyjnym. Zachowania agresywne są zachowaniami wyuczonymi, można się ich oduczyć. Można też, przy wsparciu specjalistów, uczyć się właściwych zachowań i reakcji pozwalających uporać się ze złością i agresją tak, aby życie w rodzinie bez przemocy było możliwe.

Przemoc domowa może pojawić się w życiu każdego człowieka, bez względu na wiek, płeć, poziom wykształcenia czy status materialny. Żaden człowiek nie jest jednak na nią skazany.

Z przemocy można wyjść – trzeba tylko przerwać milczenie, zwrócić się po pomoc do specjalistów i konsekwentnie
realizować opracowaną z nimi strategię powrotu do normalnego życia.